Logo Akademii Kopernikańskiej

O Akademii Kopernikańskiej

Akademia Kopernikańska to nowy typ instytucji w systemie polskiej nauki. Powstała na mocy ustawy z dnia 28 kwietnia 2022 roku. Idea jej powołania zrodziła się w związku z obchodami 550 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, jednego z największych polskich naukowców wszechczasów.
Akademia Kopernikańska

Międzynarodowa Współpraca dla Rozwoju  Nauki

Akademia to międzynarodowa platforma składająca się w połowie z polskich, a w połowie z zagranicznych naukowców, która umożliwia interakcje między mistrzami, a ich uczniami, na drodze kształcenia naukowców najwyższej klasy. Akademia umożliwia również efektywną współpracę pomiędzy polskimi i zagranicznymi naukowcami z realną możliwością doradczego wpływu jej członków w kwestiach najlepszego ukierunkowania studiów doktorskich i postępowań habilitacyjnych SGMK.
W perspektywie wysokiego poziomu badań naukowych i prac rozwojowych Akademia pełni rolę korporacji, łączącej interdyscyplinarne zespoły badawcze światowej czołówki ośrodków dziedzin kopernikańskich. Jest stworzona aby przyciągać najznakomitszych przedstawicieli myśli światowej, a z nimi, za przykładem Kopernika kierując się ciekawością i wytrwałością, wspierać naukowców pracujących nad odkryciami przesuwającymi granice dotychczasowego poznania świata. Ma potencjał promowania.
Akademia Kopernikańska stanowi grono zaawansowanych profesjonalnie ludzi z wielkim doświadczeniem, którzy działają na rzecz rozwoju nauki i promocji dokonań polskich badaczy jak również przyczyniają się do tworzenia nowej jakości nauki w Polsce.

Zadania Akademii

Zgodnie z ustawą o Akademii Kopernikańskiej do jej zadań należy:

  • finansowanie badań naukowych, w tym przyznawanie Stypendiów Kopernikańskich i Grantów Mikołaja Kopernika; 
  • nadzorowanie i wspieranie Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika,
  • przyznawanie Nagród Kopernikańskich, 
  • powoływanie Ambasadorów Akademii Kopernikańskiej i przyznawanie wsparcia finansowego na zadania przez nich realizowane,
  • organizacja Światowego Kongresu Kopernikańskiego,
  • przygotowywanie oraz organizowanie konferencji, sympozjów i seminariów,
  • rozwijanie współpracy międzynarodowej.

Instrumentem szczególnie stymulującym promocję nauki i kultury polskiej poza granicami kraju jest program Ambasadorów Akademii Kopernikańskiej. Pozwala on na nagradzanie osób szczególnie zasłużonych dla polskiej nauki i posiadające dorobek w jej propagowaniu za granicą, oraz finansowanie, wspomaganie takich działań (po przedstawieniu i akceptacji wniosków o takie wsparcie).  

Ramy organizcyjne

Ustawa o Akademii Kopernikańskiej wyznacza ogólne ramy ustroju Akademii, które ostatecznie doprecyzowane zostały w jej Statucie uchwalonym przez Zgromadzenie Ogólne Akademii Kopernikańskiej i nadanym przez Prezesa Rady Ministrów 27 stycznia 2023 roku.

Akademia oparta jest na pięciu filarach, odpowiadających obszarom dokonań Mikołaja Kopernika, które stały się podstawą organizacji Izb Akademii. Są to: astronomia, ekonomia, prawo, medycyna oraz teologia i filozofia.
Działalność Akademii koncentruje się na pięciu obszarach badawczych patrona w ramach następujących Izb tematycznych:

Izba Astronomii i Nauk Matematyczno-Przyrodniczych

Izba Nauk Medycznych

Izba Nauk Ekonomicznych i Zarządzania

Izba Filozofii i Teologii
Izba Nauk Prawnych

Ponadto w skład Akademii wchodzi, jako szósta, Izba Laureatów Nagród Kopernikańskich.

Pracami Izb kierują Przewodniczący Izb, którzy są wybierani spośród 10 jej Członków na okres pojedynczej kadencji, która trwa 7 lat.

Członkowie Akademii Kopernikańskiej

Członkowie nominowani

Skład Akademii statutowo przewidziany jest dla maksymalnie 100 osób powoływanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek poszczególnych Izb Akademii. Kandydat musi uzyskać pisemną rekomendację od przynajmniej dwóch dotychczasowych członków oraz poparcie Izby. Pozostaje Członkiem Akademii do ukończenia 80. roku życia.

Pierwszy skład Członków Akademii (w liczbie nieprzekraczającej połowy pełnego składu każdej z Izb) został uzyskany w roku 2023 czterema powołaniami Prezydenta RP na wniosek Ministra Edukacji i Nauki (dokonanymi między 2 lutym a 12 grudnia), w wyniku których 52 naukowców zasiliło szeregi pięciu Izb Akademii.

Aktualna ilość nominowanych Członków Akademii Kopernikańskiej wynosi 49.

Laureaci Nagrody Kopernikańskiej

Zgodnie z ustawą (Dz.U. Art. 6.1.) Członkami Akademii stają się automatycznie laureaci Nagród Kopernikańskich. Od początku istnienia Akademii Nagroda Kopernikańska została przydzielona tylko raz w pierwszym roku działalności Akademii. Otrzymali ją 20 czerwca 2023 roku dwaj wybitni astrofizycy prof. Barry Clark Barish (Nobel w 2019) i prof. Philip James Edwin Peebles (Nobel w 2015).

Łączna liczba czynnych Członków Akademii Kopernikańskiej na chwile obecną wynosi 51 naukowców, na którą składają się 49 Członków nominowanych i 2 Laureatów Nagrody Kopernikańskiej.

SGMK

Szkoła Główna Mikołaja Kopernika (SGMK)

SGMK to publiczna uczelnia ustawowo powołana jako Szkoła doktorska. Uczelnia  integruje działalność:

  • Kolegium Astronomii i Nauk Przyrodniczych w Toruniu,
  • Kolegium Nauk Medycznych w Olsztynie,
  • Kolegium Nauk Ekonomicznych i Zarządzania w Warszawie,
  • Kolegium Filozofii i Teologii w Krakowie,
  • Kolegium Nauk Prawnych w Lublinie.

Prezydium Akademii Kopernikańskiej pełni ustawowo funkcję Rady Uczelni. 

Zobacz więcej

Ukształtowanie kolegiów studiów doktorskich SGMK

Akademia Kopernikańska w pierwszych 10 miesiącach swojej działalności spełniła ustawową obligację uruchomienia przewidzianych w ustawie Kolegów, które do grudnia 2023 roku otworzyły podwoje:

24 maja 2023 r.

otwarcie Kolegium Nauk Ekonomicznych i Zarządzania SGMK w Warszawie
prof. Harold James

Zobacz więcej

25 maja 2023 r.

otwarcie Kolegium Filozofii i Teologii SGMK w Krakowie
prof. Saša Horvat
Zobacz więcej

13 września 2023 r.

otwarcie Kolegium Nauk Prawnych SGMK w Lublinie
prof. Fabrizio Giulimondi

Zobacz więcej

3 października 2023 r.

otwarcie Kolegium Nauk Medycznych SGMK w Olsztynie
prof. dr hab. n. med. Andrzej Rynkiewicz

Zobacz więcej

21 grudnia 2023 r.

otwarcie Kolegium Astronomii i Nauk Przyrodniczych SGMK w Toruniu
prof. dr hab. Andrzej Niedzielski

Zobacz więcej

Zobacz również

Zgromadzenie OgólneBiuro Akademii Kopernikańskiej